Kabul ve Adanmışlık Terapisi (Acceptance and Commitment Therapy – ACT)
Günümüzde, bir çok kişi stres, kaygı ve depresyon gibi zihinsel sağlık sorunlarıyla karşılaşmaktadır. Dr. Steven C. Hayes tarafından 1980’lerde geliştirilen Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT), bu tür sorunlarla baş etme ve yaşam kalitesini artırma konusunda etkili bir terapi yaklaşımı sunmaktadır.
ACT terapisi bireysel veya grup seansları şeklinde uygulanabilir. Terapist, bireyin duygusal deneyimlerini anlamasına yardımcı olur, değerlerini belirlemesine rehberlik eder ve kararlılık sağlamak için destek sağlar. Bireyler, terapistin rehberliğinde, hayatlarına anlam katmak ve duygusal esnekliklerini geliştirmek için çeşitli egzersizler yaparlar.
Kabul ve Kararlılık Terapisi, 2. kuşak terapilerden olan, Bilişsel ve Davranışçı Terapi kökenli olup, 3. kuşak terapiler arasında hızlıca yer edinmiştir. Her ne kadar köken aldığı Bilişsel ve Davranışçı Terapiden çok sayıda öğe alsa da; felsefesi ve uygulama yöntemi önemli farklılıklar bulunmaktadır. Örneğin: Bilişsel ve Davranışçı Psikoterapi veya Ellis’in Akılcı Duygusal Davranış Terapisindeki gibi temel inançları, olumsuz otomatik düşünceleri kanıtlar, gerçekçi karşılıklar bulma gibi kavramlarla ikna yoluna girmez, ACT olumsuz otomatik düşünceleri değiştirmek yerine, onu kabul edip, onunla işlevsellik ve benlikle ilişkisini irdelemeye ve bu alana müdahaleye ağırlık verir. Bunun anlamı olumsuz düşünce ve duyguları benimsemek değil onun bağlamsal benlikle etkileşimi üzerine çalışır.
Tabii ki başta “kabul” aşaması olmak üzere, bu çok kolay olmamaktadır emek isteyen bir süreçtir. Çünkü sözel olarak kabul etmekle, ruhsal olarak bunu hissetmek çok farklıdır. Kabul ve Kararlılık Terapisi, bu süreçte aşağıdaki 6 köşeli bileşeni kullanarak bunu kolaylaştırmaya çabalar.
Psikolojik Esneklik
- 1. Kabul
- 2. Ayrışma
- 3. Şimdi ve Şuan
- 4. Bağlamsal Benlik
- 5. Değerler
- 6. Değerlere Adanmış Davranışlar
Kabul ve Kararlılık Terapisi, bireylere duygusal esneklik kazandırarak, değer temelli bir yaşam sürmelerini sağlayan etkili bir terapi yöntemidir. Bu prensipler, bireylerin zihinsel sağlıklarını güçlendirmelerine, anlamlı bir yaşam sürmelerine ve duygusal deneyimleriyle daha sağlıklı bir şekilde başa çıkmalarına yardımcı olabilir.
Son olarak, her psikoterapi yönteminin kendine has artıları ve eksileri olup, birbirine üstünlüğü yerine, uygun vaka ve tanılarda kullanılması, kişiye uygunluğu, o kişiye ulaşabilmesi anlamında önemli farklılıkları günümüzde çok önemlidir. Bu anlamda her biri kendine özel ve farklı olan danışanların ihtiyaçlarına karşılık vermekte Kabul ve Kararlılık Terapisi değerli ve faydalı bir yer edinmiştir.