Obsesif Kompulsif Bozukluk
Daha önceleri Anksiyete Bozuklukları isimli hastalık grubunda sınıflandırılmışken (DSM-4), zamanla kökenlerinin biraz daha farklı olduğu için başlı başına bir hastalık grubuna alınmıştır (DSM-5). Her 100 kişiden yaklaşık 2-3 kişiyi etkileyen, genellikle genç yaşlarda (20-30lu yaşlarda) başlayan sıklıkla kronikleşebilen bir hastalıktır. Daha az sıklıkla küçük çocuklarda boğaz enfeksiyonunu takiben tiklerinde eşlik ettiği çeşitli sendromlarla, bazı beyin hasarlarından sonra da görülebilmektedir.
Kompulsiyon adını verdiğimiz bileşeni eşlik etmesi şartı bulunmamakla birlikte iki bileşenden oluşur;
Obsesyon
İstenmeden gelen, kişiye yoğun sıkıntı veren, takıntılı düşüncelerdir. Kişi bu düşünceleri mantıksız bulmasına rağmen gelmesini engelleyemez.
Kompulsiyon
Obsesyon adını verdiğimiz bu düşüncelerin verdiği sıkıntı hissini rahatlatmak amacıyla kişinin yapmak zorunda hissettiği, çeşitli davranışlar ya da düşüncenin etkisini yok etme vb amaçla başka bir düşünceyi tekrarlamalarıdır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk kişiye oldukça ızdırap veren hastalıklardan birisidir. Çünkü istemediği halde gelen bu düşünceler çoğunlukla kişiyi yoğun suçluluk duyguları hissettirmesinden, aşırı kaygılanmalara kadar olumsuz duygularla yormaktadır. Bu sebepledir ki hastalık sürecinde sıklıkla depresyonda eşlik etmeye başlar. Depresyon kişinin başetme gücünü daha da azaltan bir hastalık olduğu için kısır döngü bazen uzun yıllar devam eder.
En Sık Görülen Türleri
- Bulaşma / Temizlik : Temiz olduğunu bildiği halde aşırı el yıkama, ev temizlemeler
- Emin olamama / Kontrol : Kapıyı, ocağı, ütü gibi elektrikli aletleri kontrol etmeler
- Simetri / Düzen : Simetrik durmayan nesneleri düzeltme, yolda çizgilere basma/basmamaya çalışma gibi
- Batıl inançlar / Uğurlu / Uğursuzluk : Takıntılı biçimde bu inançlara göre yaşamını yönlendirmeler gibi
- Sayma : Belirli sayıda günlük aktivitelerini yapmak gibi
- Dini içerikli düşünceler: Dini konularda kişinin dini inançlarına ters düşen düşüncelerin istenmeden gelmesi gibi
- Cinsel içerikli düşünceler : Kişinin değer yargılarına ters düşen düşüncelerin istenmeden gelmesi gibi
- Dokunma : Örneğin bir eşyaya dokunmadan bir işe başlayamama
Bu yazıyı okuyunca muhtemelen bazılarının çeşitli miktarlarda kendinizde olduğunu görebilirsiniz. Özellikle mükemmeliyetçi yapınız varsa fazlası bile olabilmektedir.
Hastalık düzeyinde olabilmesi için yoğun bir şekilde gündelik aktiviteleriniz aksatması, ruhsal olarak sizi yorması , işinizi gücünüzü yapmaktan alıkoymaya baslaması lazım. Eğer bu şiddette bu belirtileri yaşıyorsanız mutlaka profesyonel destek almanız gerekmektedir.
Nasıl Tedavi Olur?
İki şekilde belirtiler kontrol altına alınabilir. Şiddeti de belirleyici olmakla birlikte birincisi ilaç tedavisi diğeri ise psikoterapidir. Ağır düzeyde, yanında başka psikiyatrik hastalıkta eşlik ediyorsa ise ilaç + psikoterapi öncelikli düşünülebilmekle birlikte, orta ve hafif düzeyde tek başına psikoterapi çoğunlukla yeterli olmaktadır. Fakat doğası gereği nüks etmeye eğilimli olan bu hastalıkta psikoterapinin nüksleri önemli ölçüde azalttığı görülmüştür. En sık kullanılan ve çok sayıda araştırmalarlada etkinliği ispatlanan psikoterapi türü Bilişsel Davranışçı Terapidir.